Hàng nghìn đời nay, VN tự hào là quốc gia có nền văn minh lúa nước… Cây lúa là biểu tượng của ngành nông nghiệp… Nhưng đắng cay lại luôn là từ đúng nhất để nói về thân phận của hạt gạo và người trồng lúa... Hạn hán, xâm nhập mặn, bão lũ và băng giá… Những diễn biến cực đoan của thiên tai trong năm 2016 đã và đang đặt ngành nông nghiệp trước câu hỏi: Liệu cây lúa có còn là thế mạnh lớn nhất của đất nước khi không còn thiên thời, địa lợi, nhân hòa? 40 năm sau chiến tranh… khi VN đã trở thành nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới… Sứ mệnh của hạt gạo cần phải được nhìn lại. Nhất là khi năm 2016 vừa qua cũng là năm chứng kiến sự sụt giảm nhanh và mạnh về khối lượng và kim ngạch xuất khẩu gạo… Ở nhiều nơi, nông dân xé rào để chuyển đổi từ lúa sang các cây trồng khác. Có ý kiến cho rằng: Riêng với nông nghiệp, thực tiễn luôn đi trước một bước để mở đường cho lý luận. Điều này không phải là không có lý khi những tư duy xé rào xuất phát từ đồng ruộng đã tạo nên nhiều bước ngoặt và là tiền đề cho những quyết sách đột phá. Tương lai nào cho nông nghiệp Việt Nam? Chúng ta vẫn sẽ là quốc gia có nền văn minh lúa nước và cây lúa vẫn là cây quan trọng hàng đầu… Nhưng hàng loạt nghiên cứu đã chứng minh, chỉ cần khoảng 3 đến 3,2 triệu ha đất nông nghiệp canh tác lúa, mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực và xuất khẩu vẫn sẽ được đảm bảo… Suy cho cùng, công cuộc tái cơ cấu ngành nông nghiệp sẽ phải là công cuộc chuyển mục tiêu từ tăng trưởng sản lượng lúa gạo sang tăng trưởng GDP nông nghiệp. Tức là thay vì lấy gạo là thước đo thì sẽ phải tạo dư địa phát triển cho những cây con có giá trị kinh tế cao hơn và từ đó, mang lại cuộc sống tốt hơn cho nông dân.