Tại ngôi làng nọ, có gia đình lão phú ông sống hiền lành nhân đức nhưng hiếm muộn con cái, mãi đến tuổi xế chiều người vợ mới mang thai và sinh ra một con cóc xấu xí. Lớn lên, cóc rất hay lam hay làm, siêng năng chăm chỉ. Lúc ấy ở trong làng có anh học trò nghèo văn hay chữ tốt. Một hôm, anh đi qua ruộng lúa nhà phú ông thì gặp cóc đang ngồi canh giữ ruộng. Cả hai trở thành bạn tri kỷ và anh học trò quyết định cưới cóc làm vợ. Từ ngày đó, cuộc sống của vợ chồng cóc không lúc nào yên ổn khi đám bạn đồng môn luôn bày ra nhiều trò thi thố về những công việc mà cóc không thể làm được để khiến cho anh học trò phải xấu hổ trước mặt mọi người như thi nấu ăn, may vá…. Tuy nhiên, với phép thần thông kì diệu, con cóc-vợ anh học trò luôn giành phần thắng ở các cuộc thi khiến đám bạn đồng môn vô cùng tức tối. Cuối cùng, đám bạn đồng môn nghĩ ra cuộc thi vợ đẹp để buộc vợ anh học trò phải bỏ cuộc. Tuy nhiên đến ngày thi, mọi người vô cùng kinh ngạc khi nhìn thấy học trò sánh vai với một cô gái có dung nhan tuyệt trần đến ra mắt. Cô gái cho biết mình chính là tiên mắc đọa nên phải sống dưới lớp vỏ một con cóc xấu xí. Nay nàng đã hết thời hạn bị đày nên thoát khỏi lớp cóc nhưng vì cảm động trước chân tình của anh học trò nên nàng quyết định sẽ ở lại trần gian và cùng chàng kết nghĩa trăm năm.